Stawiam tezę, że agresja nie wybiera płci i jej ofiarami mogą być zarówno mężczyźni jak i kobiety, zarówno w świecie sportu jak i innych obszarach życia społecznego. Owszem, ze względów fizjologicznych, wyższy poziom agresji fizycznej występuje u mężczyzn[1], co nie oznacza, że kobiety są jej pozbawione.
Kobiety, uprawiające męskie dyscypliny wykazywały wyższe nasilenie agresji, zwłaszcza w tych dyscyplinach, gdzie konfrontacja z przeciwnikiem była bezpośrednia np. Zapasy. Niższe nasilenie agresji można zauważyć w dyscyplinach, w których rywal jest obszarze świadomości.[2] Nauka upatruje tych różnic w neurochemicznych mechanizmach, które mogą determinować odmiennych zachowania społecznych u kobiet i mężczyzn, w tym również agresję. Ciekawego odkrycia, opisanego na łamach Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, dokonali badacze z Uniwersytetu Stanowego Georgii . Podczas badaniu przeprowadzonym na chomikach obu płci okazało się, że neuroprzekaźnik jakim jest serotonina (5-HT) powoduje wzmożoną agresję i dominację u samic, natomiast u samców ją hamuje. Wazopresyna natomiast nasila agresję u samców, obniżając ją u samic.[3]
W artykule na łamach „Sportu wyczynowego” cytowana wcześniej psycholog Jadwiga Kłodecka-Różalska, już w 2005 roku zwróciła uwagę na narastającą siłę rywalizacji w współczesnym świecie i roli sportu, jako przykładu dla niwelowania niepożądanych ataków agresji.[4] Rozmówczyni Andrzeja Pac-Pomarnackiego, wyjaśniła definicję agresji i jej przyczynę powstania wg kilku teorii. Wywiad odbył się, po incydencie, w którym, jedna z koszykarek, w brutalny sposób pobiła zawodniczkę z przeciwnej drużyny, co wywołało dyskusję zarówno w świecie mediów jak i nauki. Wg Pani Jadwigi Kłodeckiej-Różalskiej, agresja w sporcie ma charakter instrumentalny a nie reaktywną, którą cechują nienawiść i gniew. Sama agresja zaś jest zjawiskiem, które ma wiele definicji, rozmówczyni przybliża jedną z nich, mówiącą, że agresja to „zachowania skierowane przeciw żywej istocie z intencją wyrządzenia jej szkody lub urazu”[5]. To właśnie celowe działanie werbalne lub fizyczne, które ma wyrządzić krzywdę, można nazwać agresją. Jej źródło pochodzić może z zaistnienia kilku aspektów i w zależności od teorii, tłumaczy się jej powstanie. Wg rozmówczyni, żadna z teorii, ani teoria instynktu, ani teoria społecznego uczenia czy też teorie frustracja-agresji lub też kombinacja tych metod zwana zrewidowaną teoria frustracji-agresji, nie są w stanie wyjaśnić wszystkich przesłanek wywołujących agresję, dlatego zachęca do ich łączenia. Istotną rolę przypisuje instynktowi, stawianemu niegdyś przez Freuda. Zarówno frustracja jak i czynnik środowiskowy mają wpływ na skłonność do agresji. Wyuczony system kar i nagród kształtuje zachowania bywa różny u różnych osób, tak jak i indywidualna jest gotowość do agresji. Teoria frustracji w odniesieniu do sportu ma uzasadnienie, gdyż w samych przesłankach walki sportowej występuje opór i ten sam cel, co wywołuje frustrację. Badania psychologów po dogłębnej analizie nie widzą prostej korelacji pomiędzy agresją a osiąganymi wynikami. Próba jednoznacznej odpowiedzi na pytanie w jaki sposób zawsze mieć kontrolę, nie istnieje, gdyż takie zachowania mają różne przyczyny. Jednak bez względu na przyczynę, nie ma zgody na agresję bez względu na płeć. Kobiety są silne, łączą karierę, wychowywanie dzieci i inne działalności w tym sportowe, dlatego stereotyp „słabej płci’ nie jest już tak aktualny, zgłasza, że w sporcie motywacja, aby zdobywać nagrody jest podobna jak u mężczyzn. Jednak to oni w dalszym ciągu między innymi ze względu na różnice fizjologiczne, kulturowe, przejawiają większą tendencję do wyrządzania cierpienia. Stereotypy kobiety ciepłej i spolegliwej „gryzie się” ze zmotywowaną sportsmenką, która jest pragnie odnieś sukces, a ewentualna agresja budzi sprzeciw społeczny. Zarówno wśród kobiet jak i mężczyzn, gdy emocje i agresja ograniczą się jedynie do walki sportowej, nie spowodują wyrządzenia nikomu krzywdy. W tym, aby tak się stało uparuje się dużej roli trenera i zgadzam się z Panią Jadwiga Kłodecka-Różalska, że zachowania najmniejszej aresji powinny być karane od najmłodszych lat, a umiejętność radzenia sobie z sytuacjami konfliktowymi czy trudnymi powinna być elementem pracy z każdym sportowcem. Agresorami, mogą być kobiety i mężczyźni, zarówno w środowisku sportowym jak i poza nim, dlatego tzw. praca u podstaw w tym obszarze, jest wg mnie konieczna.
Praca z agresją wśród kobiet uprawiających sport, może odbywać się na dwóch poziomach. Poziom prewencyjny, który pozwoli na zapobieganie niekontrolowanym wybuchom agresji, oraz poziom redukcyjny, który ma za zadanie obniżenie poziomu agresji w chwili jej wystąpienia.
POZIOM PREWENCYJNY
Praca na pierszym poziomie powinna uwzględniać:
- techniki oddechowe (np. Breathconnection , oddychychanie przeponowe, oddychanie 2×4, oddech lwa/Simhasana)
- medytacje (np. SportMedytacja Reduktor , mindfulness, wewnętrznego spokoju, aktywne medytacje)
- praca z ciałem (w tym automasaże, TRE, EFT, kopanie i uderzanie w worek, taniec intuicyjny)
- muzykoterapia (słuchanie utworów obniżających napięcie, warto aby zawodniczka zrobiła top 3, szczególnie polecane utwory instrumentalne, bez wokalu, śpiewanie, praca z kamertonami, certyfikowanymi misami tybetańskimi)
- arteterapie (malowanie emocji, precyzyne wycinanie, robótki ręczne, kolorowanie np. Madali)
Techniki te mogą w sposób ciągły redukować nowopowstałe napięcia u zawodniczek, tym samym nie doprowadzają do kumulacji gniewu czy innych niepożądanych emocji, które składają się na agresywne zachowania.
POZIOM REDUKCYJNY
Proponowana praca z zawodniczką na drugim poziomie:
- Klatka STOP (co teraz czuje? , nazwanie przez zawodniczkę emocji)
- EFT
- Samoświadomość sportowa (złość może być informacją lub siłą napędową dla zawodniczki, dlatego znajomość własnych reakcji i ich roli, jest ważnym aspektem)
- Po co? (opłacalność reakcji, czy jeśli się zachowam tak czy tak, jest dla mnie dobre0
- Zamiana uwagi na inny aspekt (pozwoli zawodniczce nabrać dystansu)
- Liczenie odwrotne (tylko nieparzyste od 11-1 lub tylko parzyste 10-2)
- Oddychanie odwrotne (wdech ustami-zatrzymanie-wydech nosem)
- Zanucenie melodii z TOP-3
- Ucisk punktów akupunkturowych, redukujących złość, gniew, frustrację
Jeśli borykasz się z nadmierną agresją, możesz sobie pomóc, odsyłam tu : https://www.ankawozniak.pl/produkt/spersonalizowana-rundka-eft/
[1] Jolanta Rytel “ Różnice w poziomie agresywności polskich kobiet i mężczyzn w różnym wieku” Studia Psychologica nr 11 (1), 65-802011
[2] Mroczkowska H. (2003), Płeć psychologiczna kobiet w zadaniach sportowych rodzajowo nieadekwatnych. „Wychowanie Fizyczne i Sport” 47, 321-328.
[3] z dnia 02.04.2019 na stronie : www.rynekaptek.pl/farmakologia/na-sklonnosc-do-agresji-kobiet-i-mezczyzn-wplywaja-dwa-rozne-hormony,16899.html
[4] Sport Wyczynowy. – R. 43, nr 3/4 (2005), s. 77-83.
[5]einberg R.S., Gould D. (2007), Foundations of sport and exercise psychology. Wyd. Human Kinetics, Champaign.
